امروزه عدم وجود آب به مقدار کافی و برخورداری آن از سختی و املاح فراوان، یک مسئله و چالش مهم برای مسئولین و مردم محسوب می‌شود. جهت کاهش میزان سختی آب و تبدیل آب‌های آلوده به آب شرب، روش‌های متفاوتی وجود دارد. استفاده از سختی‌گیر یک راهکار موثر در رفع چنین مشکلی است. در محتوا در خصوص کاربرد و انواع سختی‌گیر صحبت می‌شود.
سختی‌گیر آب چیست؟
سختی آب ناشی از برقراری تماس بین آب با ترکیبات آهکی زمین است. به این ترتیب حضور آب در عمق بیشتری از زمین به معنای میزان سختی بالاتر آن است. از جمله نشانه‌های سختی آب می‌توان به ایجاد سفیدک بر روی شیرهای آب، گچ‌گرفتگی لوله‌ها، ته‌نشینی آهک در ظروف و مشاهده‌ی لکه‌های سفید بر روی ظروف پس از پایان عملیات شست‌وشو اشاره کرد.
به طور کلی آب دارای دو نوع سختی موقت و دائم است. سختی موقت آب از طریق جوشاندن برطرف می‌شود. اما رفع نوع دائم سختی به عنوان عامل اصلی ایجاد رسوب در وسایل گرمایشی و سرمایشی و در نتیجه کاهش فضای داخلی اتصالات و در نهایت افت فشار آب به وسیلهی حرارت امکان‌پذیر نیست.
به منظور حذف کلسیم، منیزیم و کاتیون‌های فلزی از آب از دستگاهی به نام سختی‌گیر استفاده می‌شود. این دستگاه با عبور آب سخت از درون رزین قادر به جداسازی آهک و تصفیه آب می‌باشد.
سختی‌گیر آب خانگی
آب موجود در برخی از شهرها و شهرستان‌ها‌ی کشور ایران دارای مقدار زیادی املاح است. شرکت‌های مختلف با در نظرگیری خطرات استفاده از این نوع آب بر سلامتی بدن انسان، اقدام به تولید و عرضه دستگاه‌های سختی‌گیر آب در ابعاد و اندازه کوچک به بازار نمودند. به این ترتیب افراد قادر به رفع سختی آب مصرفی خود در منزل از طریق تهیه و راه‌اندازی محصول مناسب هستند.
قیمت دستگاه سختی‌گیر آب خانگی
نرخ دستگاه سختی‌گیر تحت تاثیر عوامل متعددی همانند نوع دستگاه، ظرفیت و نوع متریال و مواد لازم برای ساخت قطعات مختلف متعلق به دستگاه مورد نظر قرار دارد. طبیعتا قیمت سختی‌گیرهای خانگی به علت برخورداری از ابعاد و اندازه کوچکتر نسبت به سایر موارد کاربرد چنین دستگاهی از قبیل صنعتی و موتورخانه پایین‌تر است.
انواع سختی گیر
یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین دستگاه‌های تصفیه آب، تحت عنوان سختی‌گیر و یا رسوب‌زدا شناخته می‌شود. این دستگاه بر اساس جنس بدنه و عملکرد دارای انواع مختلفی است. با توجه به وجود ارتباط مستقیم بین جنس بدنه‌ی دستگاه با طول عمر و میزان ماندگاری آن، استفاده از متریال مرغوب در ساخت بدنه‌ی محصول امری مهم و ضروری است.
از لحاظ جنس بدنه، دو مدل سختی‌گیر فایبرگلاس و فلزی در بازار به فروش می‌رسد. سختی‌گیر فایبرگلاس با قابلیت تحمل 6 بار فشار ناشی از میزان ضخامت ورق‌های آن، یک محصول کاربردی محسوب می‌شود. مقاومت در مقابل خوردگی با مواد اکسیدکننده از ویژگی‌های بارز این محصول می‌باشد.
سختی‌گیرهای فایبرگلاس به علت بهره‌مندی از مقاومت کمتر در برابر فشار و ضربه در مقایسه با دستگاه‌های دارای بدنه فلزی، بیشتر در مجتمع‌های مسکونی کاربرد دارند. مقاومت کم این دستگاه در مقابل یخ‌زدگی در اثر کاربرد ورق‌های فایبرگلاس در زمان تولید و در نتیجه ترکیدگی بدنه با کاهش شدید دما از معایب چنین دستگاهی است.
یکسری از دستگاه‌های سختی‌گیر از جنس فلز ساخته می‌شوند. تعیین جنس چنین دستگاه‌هایی بر اساس کاربرد و مقدار آب ورودی به آن‌ها در هر دوره صورت می‌پذیرد. به این معنی که با افزایش وزن آب ورودی به دستگاه بایستی میزان مقاومت بدنه‌ی دستگاه نیز افزایش یابد.
در محیط‌های صنعتی و تصفیه‌خانه‌ها استفاده از دستگاه‌های سختی گیر عمودی و افقی با بدنه‌ی تمام فلز و در اندازه و ابعادهای بزرگ توصیه می‌شود. نکته قابل ذکر اینکه به شرط کاربرد ورق‌های دارای ضخامت استاندارد، سختی‌گیرهای فلزی با بدنه‌ی استیل قادر به تحمل 20 بار فشار هستند. از جمله نقاط ضعف چنین دستگاهی می‌توان به امکان ایجاد خوردگی و زنگ‌زدگی در آن‌ها در صورت عدم استفاده از رنگ‌های ویژه بدنه اشاره داشت.
انواع سختی‌گیرها از لحاظ کاربرد
سختی گیر مغناطیسی
این نمونه از دستگاه‌ها وظیفه‌ی ساماندهی و جداسازی املاح داخل آب همانند کاتیون و آنیون را بر عهده دارد. استفاده از دستگاه سختی‌گیر مغناطیسی برای مکان‌های دارای آب با میزان سختی بالا گزینه‌ی مناسبی نیست. زیرا چنین دستگاه‌هایی قادر به نابودی کامل سختی آب نبوده و تنها میزان رسوب‌گذاری را کاهش می‌دهند. افزایش عمر تجهیزات و کاهش خوردگی در لوله‌ها از مزایای این مدل از سختی‌گیرها محسوب می‌شوند.
سختی گیر الکترونیکی
سختی‌گیر الکترونیکی به عنوان یکی از سختی‌گیرهای فیزیکی باعث نابودی سختی آب به وسیلهی امواج الکترونیکی و آنتن‌های موجود به دور لوله آب و همچنین تشکیل نمک‌های محلول در آب به شکل بلورهای ریز و معلق می‌شود. این دستگاه علاوه بر ممانعت از ایجاد رسوب در دیواره‌ی داخلی لوله‌ها و تجهیزات، از طریق ترکیب با رسوب‌های قبلی موجود در آب، به تغییر شکل آن‌ها به صورت کریستال‌های معلق در آب کمک می‌کند.
الکترومغناطیسی
این نوع دستگاه از نظر عملکرد شبیه به سختی‌گیر مغناطیسی است. عدم نیاز به برش لوله و نصب توسط سیم تنها تفاوت موجود بین آن‌ها می‌باشد. با نصب صحیح سختی‌گیرهای الکترومغناطیسی و برقراری جریان القایی در لوله‌ها و در نتیجه ایجاد فاصله بین کاتیون و آنیون، شاهد کاهش میزان رسوب‌گذاری هستید.
سختی گیر رزینی
دستگاه‌های سختی‌گیر رزینی از جمله دستگاه‌های رایج در بازار مربوطه به شمار می‌روند. این دستگاه دارای یک استوانه‌ی فلزی به منظور قرارگیری ماده‌ی سختی‌زدا و یا رزین تبادل یونی می‌باشد. چنین رزینی قادر به مبادله و جایگزینی یون سدیم با یون‌های کلسیم و منیزیم در آب است.
حذف سختی آب در این دستگاه در دو نوع اتوماتیک و نیمه اتوماتیک انجام می‌شود. این دو نوع در روش احیا و تمیزی دستگاه با یکدیگر تفاوت دارند. در مدل تمام اتوماتیک، فرآیند شست‌وشو برخلاف مدل نیمه اتوماتیک به شکل خودکار و بدون نیاز به اپراتور و انسان صورت می‌پذیرد.
از دستگاه سختی‌گیر رزینی در صنایع چرم‌سازی، نساجی، قالیشویی، نفت و پتروشیمی، بتن‌ریزی، ساختمان‌سازی و صنایع غذایی استفاده می‌شود.
سختی گیر اسمز معکوس
با کاربرد این نوع دستگاه، امکان نابودی املاح جامد موجود در آب تا 99 درصد و تولید آب خالص وجود دارد. آب خالص حاصل از فعالیت چنین دستگاهی به علت عدم برخورداری از املاح به هیچ عنوان رسوب ایجاد نمی‌کند. استفاده از دستگاه سختی‌گیر اسمز معکوس برای صنایع و کارخانه‌های بزرگ گزینه مناسب و مطلوبی است. نکته قابل ذکر اینکه هزینه نگهداری این دستگاه بسیار بالا بوده و جهت تعویض فیلتر دستگاه به اپراتور نیاز می‌باشد.
سختی گیر شیمیایی
ترکیب قلیایی سختی‌گیر شیمیایی و یا ته‌نشین، این دستگاه را به یک گزینه‌ی مناسب برای شست‌وشوی لباس و پارچه تبدیل کرده‌است. به عبارت دیگر چنین دستگاهی در اثر واکنش به سختی آب باعث رسوب و ته‌نشینی املاح و در نتیجه عدم تاثیر آن‌ها در امر شست‌وشو می‌شود. همچنین این نوع سختی‌گیر به علت جلوگیری در ایجاد رسوب در تاسیسات از جایگاهی ویژه در صنعت برخوردار است.
علاوه بر موارد فوق سختی‌گیرها را از لحاظ تمام اتوماتیک و نیمه اتوماتیک نیز می‌توان تقسیم کرد. سیستم‌های رسوب‌زدای دارای قابلیت برنامه‌ریزی برای احیای رزین، براساس میزان سختی و مصرف آب به سختی‌گیرهای اتوماتیک شهرت دارند. وجود شیر نیمه اتوماتیک بر روی دستگاه و عدم امکان برنامه‌ریزی جهت ارسال دستور مکش و کارکرد، نشانه‌ی برخورداری محصول از حالت نیمه اتوماتیک است. اقدام به تغییر حالت شیر و انجام عملیات بکواش دستگاه سختی‌گیر نیمه اتوماتیک به شکل مداوم و در فاصله‌های زمانی مشخص توسط یک اپراتور امری ضروری می‌باشد.
سختی‌گیر آب موتورخانه
یکی از دستگاه‌های مهم و اصلی تصفیه آب در تاسیسات مربوط به ساختمان‌ها، سختی‌گیر موتورخانه نام دارد. به گونه‌ای که امروزه در موتورخانه‌های مجتمع‌های مسکونی و تجاری از انواع سختی‌گیرهای رزینی استفاده می‌شود. در واقع سختی‌گیرهای موتورخانه در زمینه‌ی کاهش میزان سختی و یا نابودی املاح رسوب‌پذیر موجود در آب و در نتیجه افزایش کیفیت آب در حال گردش در مدار تاسیسات و مصرفی به ایفای نقش می‌پردازند.
عدم زنگ‌زدگی، سبکی، طول عمر بیشتر، اشغال فضای کمتر و راندمان بهتر از دلایل تمایل تعداد کثیری از افراد به کاربرد سختی‌گیرهای رزینی با مخزن فایبرگلاس نسبت به نوع فولادی به شمار می‌روند. مدل اتوماتیک چنین دستگاه‌هایی در مقایسه با مدل دستی دارای کاربرد بیشتری است.
طرز کار سختی گیر رزینی
همان‌طور که بیان شد، سختی‌گیرهای رزینی یک محصول مطرح و پرکاربرد در بازار مربوط به خودشان هستند. به منظور کاهش سختی آب با استفاده از چنین دستگاهی، ابتدا فرآیند تبادل یونی با ورود آب از قسمت بالایی مخزن و برقراری تماس با رزین‌ها انجام می‌شود. جایگزینی یون سدیم با یون‌های منیزیم و کلسیم به عنوان عامل‌های ایجاد سختی آب و به عبارت دیگر تبدیل آب سخت به آب نرم در طول فرآیند تبادل یونی انجام می‌پذیرد. در مرحله‌ی بعد مقداری از ذرات معلق موجود در آب نرم از طریق گذر از سنگ سیلیس حاضر در انتهای مخزن از بین می‌رود. سپس عملیات جمع‌آوری آب خروجی توسط نازل انجام می‌پذیرد.
موضوع قابل ذکر اینکه با گذشت زمان و در اثر اشباع رزین‌ها، از میزان راندمان دستگاه کاسته می‌شود. به منظور رفع این مشکل بایستی نسبت به احیای رزین از طریق استفاده از محلول آب و نمک اقدام کرد. آب‌های گل‌آلود و همچنین آب‌های دارای فلزات سنگین از قبیل آهن، منگنز و مس از عوامل موثر در فرسودگی رزین‌ها و کاهش راندمان سختی‌گیرهای موجود در بازار محسوب می‌شوند.
قیمت سختی گیر
نرخ چنین محصولاتی بر اساس عوامل مختلفی همانند نوع دستگاه، میزان ظرفیت، جنس و ضخامت بدنه، فشار کاری، اتوماتیک و یا نیمه اتوماتیک بودن دستگاه و جنس رزین تعیین می‌گردد. به این ترتیب به علت کاربرد رزین بیشتر و مخزن حجیم‌تر در سختی‌گیرهای دارای ظرفیت بالا، شاهد قیمت بالاتر چنین محصولاتی در مقایسه با دستگاه‌های بهره‌مند از ظرفیت پایین هستیم.
از نظر جنس بدنه نیز می‌توان چنین بیان کرد که مدل فلزی سختی‌گیرها نسبت به نوع فایبرگلاس دارای قیمت کمتری می‌باشند. تاثیر میزان فشار کاری بر قیمت محصول به این شکل است که با افزایش میزان تحمل دستگاه در برابر فشار، ارزش و نرخ آن نیز بالا می‌رود. به طور مثال دستگاه دارای کارکرد در فشار کاری 6 بار نسبت به دستگاه با فشار کاری 4 بار از قیمت بیشتری برخوردار است. همچنین بهره‌مندی مدل اتوماتیک چنین دستگاه‌هایی از قیمت بالاتر امری کاملا طبیعی است.
مزایای استفاده از سختی گیر
خطرات سختی آب و املاح موجود در آن بر محیط‌های مختلف منجر به کاربرد گسترده‌ی سختی‌گیرها در موارد خانگی و صنعتی شده‌است. استفاده از چنین محصولاتی دارای مزایای فراوانی است. سختی‌گیرهای آب در مدل‌های متفاوت از طریق کاهش مقدار کلر، کلسیم و منیزیم از خوردگی و زنگ‌زدگی دیگ‌های بخار و بروز بیماری‌هایی مانند سنگ کلیه و مثانه تا حد زیادی جلوگیری به عمل می‌آورند.
همچنین این محصولات در عدم ایجاد رسوب و گرفتگی در لوله‌های متعلق به دیگ بخار و سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی نقش مهمی ایفا می‌کنند. ممانعت از ایجاد لکه‌های سفید بر روی سطح شیرآلات و کاهش فشار آب درون لوله‌ها، ایجاد نرمی و لطافت در لباس‌ها پس از شست‌وشو و کاهش هزینه مصرف انرژی و مواد شوینده از دیگر مزایای کاربرد سختی‌گیرها در منازل و صنایع مختلف به شمار می‌روند.
سختی گیر آب ضامن سلامتی و کاهش هزینه‌ها
آب با جریان بر روی زمین و ترکیب با مواد آهکی آن دچار سختی می‌شود. سختی آب علاوه بر ایجاد رسوب در لوله‌ها و خرابی تاسیسات متعلق به ساختمان‌ها و کارخانجات مختلف، احتمال بروز بیماری در انسان‌ها را نیز افزایش می‌دهد. دستگاه‌های سخت‌گیر موجود در بازار به حفظ سلامتی افراد و کاهش هزینه‌های ناشی از تعمیر تاسیسات و سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی کمک شایانی می‌نمایند.
جهت کسب اطلاعات بیشتر در زمینه‌ی سختی‌گیرها و انتخاب نوع مناسب از آن‌ها با کارشناسان مجرب مجموعه ونداد تماس بگیرید.