استفاده‌ی مکرر از سیستم اسمز معکوس و تصفیه آب منجر به رسوب حجم زیادی از مواد بر روی ممبران‌ها و در نتیجه ایجاد اختلال در عملکرد دستگاه می‌شود. بنابراین جهت افزایش طول عمر سیستم اسمز معکوس و عملکرد هر چه بهتر آن، شست‌وشوی دستگاه و پاکسازی کامل سطح غشا امری ضروری است. در این مقاله قصد صحبت در خصوص مواد شستشوی ممبران cip را داریم.
دلایل و زمان مناسب برای شستشوی ممبران RO
دستگاه RO در موارد بسیاری کاربرد دارد. بنابراین تجمع مواد آلاینده بر روی غشا و ممبران‌ها امری طبیعی است. جهت حذف چنین موادی از روی غشا و در نتیجه افزایش کارایی دستگاه اسمز معکوس همواره به انجام یکسری کارهای ابتدایی در مرحله‌ی پیش تصفیه توصیه می‌شود.
اما با این حال به علت ورود مقدار زیادی مواد شیمیایی و فلزات سنگین به مرحله‌ی اسمز معکوس، شاهد تشکیل رسوب بر روی ممبران‌ها هستیم. در صورت عدم اقدام به شستشوی ممبران، لایه‌هایی ضخیم از رسوب چنین موادی بر روی غشای دستگاه ایجاد می‌شود. علی‌رغم عدم کارایی دستگاه مربوطه در سطح مطلوب و استاندارد، وجود غشا با لایه‌های رسوب ضخیم منجر به افزایش میزان TDS و کاهش مقدار دبی آب شیرین تولیدشده توسط دستگاه می‌شود.
در خصوص زمان مناسب برای شست‌وشوی ممبران می‌توان چنین بیان کرد که امکان تعیین دوره‌های زمانی مشابه برای تمامی غشاها وجود ندارد. فاکتورهایی همچون مدت زمان استفاده از غشا، تعداد دفعات به کارگیری سیستم اسمز معکوس، نوع مواد آلاینده، فلزات و باکتری‌های موجود در آب و ذرات کلوئیدی معلق در آب در تعیین زمان شست‌وشوی ممبران نقش مهمی ایفا می‌کنند.
از دیگر عوامل مهم در تعیین زمان مناسب برای شست‌وشوی ممبران می‌توان به افزایش میزان TDS خروجی، کاهش دبی نرمال آب تولیدی، اختلاف فشار آب ورودی و خروجی در ممبران و کاهش میزان تولید آب تصفیه‌شده اشاره داشت.
اما بر اساس استاندارد، یک مرتبه انجام فرآیند مربوط به شست‌وشوی ممبران RO هر 3 تا 4 ماه استفاده از دستگاه، طبیعی و لازم است. نکته‌ی قابل ذکر اینکه در صورت مشاهده‌ی وجود رسوب در ممبران‌ها در دوره‌های زمانی کوتاه، اشخاص بایستی نسبت به تهیه و کاربرد تجهیزات قوی‌تر در راستای بهبود فرآیند پیش تصفیه اقدام کنند.
چگونگی انتخاب مواد شوینده مناسب برای ممبران
رسوبات موجود بر روی ممبران به سه دسته‌ی رسوبات برگشت‌پذیر فیزیکی، رسوبات برگشت‌پذیر شیمیایی و رسوبات برگشت‌ناپذیر تقسیم‌بندی می‌شوند. عمدتا رسوبات فیزیکی از قابلیت نابودی به وسیله‌ی شست‌وشوی معکوس برخوردار هستند. اما برخلاف رسوبات فیزیکی، امکان پاکسازی رسوبات شیمیایی از روی سطح ممبران از طریق فرآیندهای فیزیکی وجود ندارد.
به این معنی که جهت نابودی و حذف رسوبات شیمیایی موجود در چنین دستگاه‌هایی به مواد شوینده مختلف همچون مواد شستشوی ممبران cip نیاز است. بنابراین تشخیص عوامل تشکیل رسوب بر روی ممبران، اولین گام از فرآیند انتخاب ماده شوینده مناسب برای دستگاه محسوب می‌شود.
بررسی آنالیز آب ورودی به دستگاه آب شیرین‌کن در دستیابی به این هدف کمک شایانی می‌کند. اما تنها توجه به TDS آب ورودی به سیستم، احتمال نابودی ممبران RO در اثر انتخاب ماده شوینده را افزایش می‌دهد. جهت کسب اطلاع کافی در مورد نوع و میزان رسوب بایستی نسبت به بررسی ظاهری ممبران RO و انجام آنالیز اتوپسی اقدام کرد. سپس باید بر اساس نوع رسوب و مشخصات مواد شست‌وشوی مختلف، نوع مناسب ماده‌ی شوینده و نحوه شست‌وشوی ممبران RO را انتخاب کرد.
مواد شستشوی ممبران cip چیست؟
در طول استفاده از ممبران‌های اسمز معکوس، مشکلاتی همچون کاهش جریان عبوری و راندمان نابودی املاح موجود در جریان ورودی به دستگاه به وقوع می‌پیوندند. بنابراین با گذشت زمان در اثر تجمع رسوبات معدنی و یا بیولوژیکی، ممبران‌ها دچار گرفتگی می‌شوند. ماده شوینده cip از جمله مواد شوینده مورد استفاده جهت پاکسازی ممبران‌ها از هر گونه رسوبات آلی، معدنی و گرفتگی‌های بیولوژیکی به شمار می‌رود.
cip مخفف عبارت cleaning in place به معنای تمیز کردن در محل است. این ماده شوینده از طریق جلوگیری از تجمع ذرات و ترکیبات معلق در ممبران باعث بازدهی بهتر دستگاه تصفیه آب صنعتی می‌شود. با توجه به نوع آب و مواد محلول در آن، مواد جمع‌شده بر روی غشاهای اسمز معکوس دارای انواع نمک، روغن و میکرو ارگانیسم‌ها است.
بنابراین جهت نابودی چنین آلودگی‌هایی از مواد شوینده با ویژگی‌های متفاوت استفاده می‌شود. به طور کلی مواد شوینده ممبران cip در دو نوع اسیدی و قلیایی در بازار به فروش می‌رسند. مدل اسیدی ماده‌ی شوینده cip را به علت بهره‌مندی از خاصیت اسیدی بالا و PH پایین در امر حذف رسوبات ناشی از تجمع نمک‌ها و اکسیدهای فلزی بر روی غشا به کار می‌برند. میزان غلظت اسیدهای موجود در ترکیب چنین موادی همانند اسید سیتریک بر اساس مقدار گرفتگی ممبران تعیین می‌شود.
در خصوص نوع قلیایی مواد شستشوی ممبران cip می‌توان چنین بیان کرد که این نوع ماده شوینده دارای PH بالا بوده و در برخی مواقع در ساختار محلولش از سود پرک استفاده می‌شود. مدل قلیایی ماده شوینده ممبران cip در زمینه‌ی حذف و شستشوی روغن و مواد آلی موجود بر روی ممبران کاربرد دارد.
چگونگی شست‌وشو با مواد شوینده ممبران cip
فرآیند شست‌وشو و پاکسازی سطح غشای اسمز معکوس طی یکسری مراحل انجام می‌پذیرد. گزینش محلول اسیدی و یا قلیایی بر اساس نوع مواد جمع‌شده بر روی غشا، اولین مرحله از فرآیند شستشوی ممبران با مواد cip به حساب می‌آید. سپس محلول شستشو بایستی با جریان آرام در داخل دستگاه پمپاژ و در تمام بخش‌های ممبران حرکت کند.
به علت چسبندگی بالای رسوبات موجود بر روی ممبران، جهت خیس خوردن رسوبات به مقدار کافی باید کمی صبر کرد. خاموش بودن دستگاه مربوطه در این مدت بلامانع است. پس از اطمینان از خیس خوردن رسوبات، عملیات شستشو با هدف تمیزی کامل تمامی بخش‌های ممبران با سرعت و فشار بالا در مدت زمان 30 تا 60 دقیقه انجام می‌پذیرد.
عوامل موثر بر عملکرد cip
یکسری عوامل همانند دما و غلظت محلول تمیزکننده، مدت زمان برقراری تماس بین محلول تمیزکننده با تجهیزات و فشار پمپ در حین انجام‌پذیری عملیات شست‌وشو در عملکرد مواد شستشوی ممبران cip مؤثر هستند. با افزایش دما، مواد ضدعفونی‌کننده با شدت و سرعت بیشتری، وظیفه‌ی خود یعنی نابودی آلودگی‌ها و میکرو ارگانیسم‌ها را انجام می‌دهند. به عبارت دیگر افزایش دمای محلول‌های شستشو به انجام عملیات cip سرعت می‌بخشد.
غلظت ماده‌ی مورد استفاده برای شستشو در کیفیت انجام فرآیند مربوطه و نتیجه نهایی تأثیر بسزایی دارد. به این معنی که افزایش غلظت محلول منجر به افزایش سرعت و قدرت محلول در امر نابودی آلودگی‌ها و در نهایت پاکیزگی دستگاه از رسوبات می‌شود. البته با توجه به احتمال بروز آسیب جدی و جبران‌ناپذیر به سطح ممبران باید در میزان و غلظت ماده‌ی شوینده نهایت دقت و احتیاط را به کار برد.
عملکرد بهتر فرآیند شستشو در اثر افزایش زمان تماس محلول تمیزکننده با تجهیزات امری طبیعی است. به این ترتیب شاهد انجام هر چه بهتر پروسه‌ی اسیدشویی ممبران هستیم. فشار بالا منجر به شکل‌گیری یک نیروی ساینده روی سطح ممبران می‌شود. بنابراین چرخش مواد شوینده ممبران در داخل سیستم با فشار بالاتر در عملکرد مناسب و افزایش قدرت ماده‌ی شستشو در زمینه‌ی نابودی آلودگی‌ها نقش مهمی ایفا می‌کند.
عملکرد بهتر سیستم اسمز معکوس با مواد شستشوی ممبران cip
به علت استفاده‌ی مکرر از دستگاه‌های مربوط به تصفیه آب، یکسری مواد آلاینده بر روی سطح غشای آن‌ها رسوب می‌کنند. با توجه به عدم کارایی مطلوب و استاندارد چنین دستگاه‌هایی در اثر شکل‌گیری لایه‌های ضخیم ناشی از رسوب مواد شیمیایی و فلزات سنگین بر روی غشا، پاکسازی آن‌ها از آلودگی‌ها امری ضروری است.
مواد شستشوی ممبران cip با جلوگیری از تجمع ذرات و ترکیبات معلق در ممبران به عملکرد بهتر دستگاه تصفیه آب صنعتی کمک شایانی می‌کنند. با توجه به برخورداری ماده‌ی شوینده cip از دو نوع اسیدی و قلیایی، افراد بایستی بر اساس نوع و میزان رسوب، نسبت به انتخاب مدل مناسب از این ماده‌ی شوینده اقدام کنند. شرکت بن داتکو با تولید مواد شوینده ممبران cip در دو حالت اسیدی و قلیایی با کیفیت مطلوب در زمره‌‌ی بهترین تولیدکنندگان مواد شستشوی ممبران قرار دارد.
مشاورین مجرب حاضر در مجموعه ما در راستای بهره‌مندی شما عزیزان از بهترین و مناسب‌ترین مواد شوینده ممبران همواره آماده ارائه خدمت هستند.